Student en mantelzorger

Een mantelzorger verleent langdurige en intensief onbetaalde zorg aan een naaste. Dat kan een familielid zijn, een vriend of iemand die in je buurt woont. Er is sprake van mantelzorg als door de verleende zorg deze naaste thuis kan blijven wonen en er geen of minder thuiszorg om de hoek komt kijken. Er zijn behoorlijk wat studenten onder de mantelzorgers: het gaat om zo’n 6-7% van de HBO- of universitaire studenten. Dit blijkt uit onderzoek gedaan door het Expertiselab Jonge Mantelzorger. Wat houdt mantelzorg precies in? Hoe verhoudt mantelzorg zich met de studie? En tot slot: bestaan er vergoedingen voor mantelzorgers, bijvoorbeeld vanuit de zorgverzekering?

Wat houdt mantelzorg precies in?

Mantelzorg is meer dan de reguliere zorg die je aan een familielid, je partner of vriend(in) geeft. Het is van lange duur, intensief en bovendien onbetaald. Mantelzorger worden is vaak niet eens een bewuste keuze, zeker als je naaste bijvoorbeeld plotseling ziek is geworden. Het voelt dan aan als een logische keuze om er voor iemand te zijn, mantelzorg is onder geen enkele omstandigheid verplicht. De naaste kan bijvoorbeeld een ziekte als kanker of diabetes hebben, of psychische aandoeningen zoals een verstandelijke beperking of autisme.

Welke taken neemt een mantelzorger zoal op zich?

• Het houden van toezicht en gezelschap;
• Dagelijkse begeleiding;
• Hulp bij persoonlijke verzorgingstaken, zoals aan- en uitkleden;
• Ondersteuning en hulp bij het huishouden, administratie en andere bezigheden in het dagelijks leven.

Hoe verhoudt mantelzorg zich met de studie?

De combinatie mantelzorg en studie is topsport en vereist van de student enorm veel uithoudingsvermogen en veerkracht. Hoe verhouden deze veeleisende taken zich met elkaar?

Veeleisende combinatie

Uit verschillende enquêtes gehouden onder studenten aan het UvA, Windesheim en HvA blijkt dat mantelzorg doorgaans het studietempo vertraagt, er minder optimaal wordt gepresteerd en studenten vaker op het punt staan met de studie te stoppen. De tijd en energie die in mantelzorg worden gestoken en het gebrek aan de broodnodige ontspanning leidt ertoe dat studenten-mantelzorgers steeds vaker kampen met psychologische klachten, waaronder depressieve gevoelens of zelfs een burn-out.

Toch worden er door mantelzorgers ook juist positieve eigenschappen ontwikkeld, blijkt uit interviews met studiebegeleiders en studenten. Naast doorzettingsvermogen worden andere belangrijke competenties ontwikkeld en het gevoel van volwassenheid enorm versterkt. Het zijn harde werkers met een strakke planning waardoor ze de combinatie studie en mantelzorg als een getraind jongleur klaargespeeld krijgen.

Ondersteuning bij de studie

Studenten kunnen rekenen op ondersteuning en begrip bij studiebegeleiders. Niet altijd wordt deze hulp gezocht, juist omdat de studenten-mantelzorgers gewend zijn zelf de zaakjes op te lossen en eigen wensen en behoeften vaker op de tweede plek zetten. Ook vanuit onderwijsinstellingen zijn er aandachtspunten: zo is het belangrijk dat de student niet te veel te maken krijgt met wisselende studiebegeleiders en dat ze na de gesprekken ook daadwerkelijk verder worden geholpen.

Positieve ervaringen zijn dat studiebegeleiders op hun beurt de studenten kunnen helpen met bijvoorbeeld compensatieregelingen, versoepeling van deadlines en psychologische ondersteuning.

Ondersteuning bij mantelzorg

Waar kan je terecht voor ondersteuning bij mantelzorg? Er zijn diverse organisaties die hulp bieden bij de zorg voor je naaste. Denk hierbij aan tijdelijke overdracht van de mantelzorg, de planning en organisatie van de zorg, informatie en advies en tot slot de zorg voor jezelf.

Advies en handige informatie

Voor ondersteuning bij mantelzorg kan je terecht bij de volgende instanties:

• Steunpunt Mantelzorg (ook wel MantelzorgNL);
• Het gemeentelijk Wmo-loket;
• Casemanager dementie (in geval van alzheimer of dementie)

Tijdelijke overdracht mantelzorg

Hoewel mantelzorg doorgaans voorop staat in je leven, is het belangrijk ook tijd vrij te maken voor jezelf en rustmomenten in te bouwen. Je zal bijvoorbeeld een keer een weekend weg willen of een wat langere tijd op vakantie. In zo’n geval kan je de mantelzorg tijdelijk overdragen. Dit wordt ook wel respijt- of vervangende zorg genoemd. Lees meer informatie over de tijdelijke overdracht mantelzorg op de website van MantelzorgNL.

Mantelzorgmakelaar

Je kan het soms enorm druk hebben met het regelen van de juiste, passende zorg voor je naaste. De mantelzorgmakelaar kan bij deze regeltaken ondersteuning bieden. Via deze link kan je een mantelzorgmakelaar bij jou in de buurt vinden.

Zorg voor jezelf

Om zorg te kunnen verlenen is het belangrijk juist ook goed voor jezelf te zorgen. Overbelasting kan bij mantelzorg, in combinatie met de studie, al snel om de hoek komen kijken. Op onderstaande websites lees je meer over mantelzorgstress, hoe dit te verminderen en goed voor jezelf te zorgen.

• Mantelzorgpower.nl;

Vergoeding ondersteuning mantelzorg vanuit je zorgverzekering

Vanuit de basiszorgverzekering zijn er geen vergoedingen voor mantelzorg. Wel kan je als mantelzorger zelf psychologische hulp vergoed krijgen of ergotherapie. Vanuit de aanvullende zorgverzekering bestaan er vergoedingen voor:

• Vervangende mantelzorg: de zorgverzekeraar biedt vergoeding voor een maximumaantal dagen, bijvoorbeeld 4 tot 21 dagen afhankelijk van je zorgverzekeraar en de geselecteerde aanvullende verzekering;
• Mantelzorgcursus: deze cursussen zijn erop gericht nog beter te kunnen zorgen voor je naaste. Veel zorgverzekeraars bieden een budget voor mantelzorgcursussen, het te besteden bedrag ligt tussen de €150 en €1.800, afhankelijk van je gekozen aanvullende pakket en zorgverzekeraar;
• Mantelzorgmakelaar: voor het inschakelen van hulp bij regeltaken door een mantelzorgmakelaar stellen zorgverzekeraars een budget vast. Je kan, afhankelijk van de gewenste ondersteuning, voor een hoger of lager budget kiezen wat tussen de €250 en €750 ligt.