Student met autisme
Hoewel je het niet direct aan iemand kunt zien, kan autisme (Autisme Spectrum Stoornis, ASS) een behoorlijke stempel op het dagelijks leven van studenten met deze aandoening drukken. De informatieverwerking verloopt op een andere manier. De student kan tegen belemmeringen in de sociale interactie aanlopen en problemen ervaren in de verbale en non-verbale communicatie met andere studenten en docenten.
In hoeverre kan er rekening worden gehouden met autisme in het hoger onderwijs? Welke behandelvormen bestaan er en in hoeverre komen deze behandelingen voor vergoeding in aanmerking vanuit je zorgverzekering?
Wat is autisme?
Autisme is een verzamelterm voor verschillende ontwikkelingsstoornissen en gedragskenmerken die erop wijzen dat iemand moeite heeft met het begrijpen van en het reageren op andere mensen. Eerder werd er onderscheid gemaakt tussen verschillende subtypen van autisme. Tegenwoordig wordt de overkoepelende term Autisme Spectrum Stoornis (ASS) gebruikt. De diagnose ASS wordt gesteld wanneer je aan alle kenmerken van domein A voldoet en aan 2 van de 4 kenmerken in domein B.
Domein A: blijvende tekorten in sociale communicatie en interactie
- Tekorten in sociaal-emotionele wederkerigheid
- Tekorten in het non-verbale communicatieve gedrag
- Tekorten in aangaan, onderhouden en begrijpen van relaties
Domein B: beperkte zich herhalende gedragspatronen, beperkte interesses en activiteiten
- Stereotype of herhaaldelijke motorische bewegingen, gebruik van voorwerpen of spraak
- Hardnekkig vasthouden aan hetzelfde, star gehecht aan routines of geritualiseerde gedragspatronen
- Zeer beperkte, gefixeerde interesses die abnormaal intens of gefocust zijn
- Over- of onder reageren op zintuiglijke prikkels of ongewone belangstelling voor zintuiglijke aspecten van de omgeving
Eerdere subtypen van autisme
Subtypen van autisme die in het verleden werden onderscheiden, maar die tegenwoordig niet meer worden gediagnosticeerd zijn:
- Klassiek autisme: het klassiek autisme wordt met name gekenmerkt door het ondervinden van beperkingen in de sociale omgang, communicatie, gebrek aan verbeelding en verminderde flexibiliteit.
- Asperger: bij de aandoening Asperger valt op dat de persoon (zeer) intelligent kan zijn en makkelijker kan praten in vergelijking tot een klassiek autist. Het autisme valt hierdoor minder op. Mensen met Asperger hebben in de regel een verminderd inlevingsvermogen en kunnen moeilijk inschatten wat nu wel of niet sociaal gewenst is.
- PDD-Nos: PDD-Nos is een ontwikkelstoornis met kenmerken van het autisme, echter onvoldoende om echt van autisme te kunnen spreken. Deze stoornis, die zich ook op jonge leeftijd manifesteert, heeft met het klassiek autisme vergelijkbare symptomen. Mensen met PDD-NOS ondervinden ook problemen met de sociale interactie en de non-verbale/verbale communicatie. Ook kan obsessief gedrag ontstaan met betrekking tot een activiteit. Hierdoor is er geen aandacht voor andere zaken en paniek ontstaat als die activiteit niet meer kan worden uitgevoerd.
Hoe ontstaat autisme?
De precieze oorzaak van autisme is vooralsnog onbekend. Wel is duidelijk dat autisme erfelijk is. Uit onderzoek blijkt dat autisme voor ongeveer 80% erfelijk is bepaald. Daarnaast is bekend dat sommige hersengebieden bij mensen met autisme net op een andere manier werken of dat de communicatie tussen de hersengebieden op een andere manier verloopt. Tot slot spelen ook omgevingsfactoren een rol in het ontstaan en de ontwikkeling van autisme. Iemand kan een genetische aanleg hebben voor autisme, maar of hij daadwerkelijk autisme krijgt hangt af van bepaalde invloeden uit de omgeving. Ook hebben omgevingsfactoren zoals opvoeding invloed op hoe de autisme stoornis zich ontwikkelt.
Studeren en autisme
De begeleiding op het hoger onderwijs is minder intensief. Het kan daardoor soms moeilijk zijn je weg te vinden en in te schatten wat er precies van je wordt verwacht als student. En met wie kan je praten over de problemen waar je tegen aan loopt? Veel hogescholen en universiteiten houden rekening met studenten met een studiebeperking, zoals autisme. Zo kan je met één van de studieadviseurs de mogelijkheden tot extra hulp en ondersteuning bespreken. Denk hierbij onder meer aan:
- Een ander studietempo aangepast aan jouw persoonlijke situatie;
- Extra financiële bijstand in geval van studievertraging;
- Extra hulp bij de voorbereiding van je tentamens of aangepaste tentamenvormen;
- Aanvullende begeleiding, al dan niet door een student ‘studiemaatje’.
Hulp, zorg en medicatie
Voor jongvolwassen studenten zijn er verschillende mogelijkheden om hulp en ondersteuning te zoeken om je autisme te behandelen en je functioneren in het dagelijks leven te verbeteren.
Geestelijke gezondheidszorg
Vanuit de GGZ (Geestelijke Gezondheidszorg) zijn er verschillende mogelijke behandelvormen om studenten met autisme te helpen. Het gaat onder meer om:
- Gedragstherapie, waarbij je onder meer leert omgaan met stressvolle situaties, en constructieve gedragingen/zelfacceptatie leert te vergroten;
- Trainingen in sociale vaardigheden;
- Psycho-educatie; nadruk op het opdoen van kennis over je aandoening, werken aan omgangsvaardigheden en je zelfvertrouwen;
- Steun van je omgeving (ouders, vrienden en partner).
Medicatie
Hoewel medicatie alleen de ‘symptomen’ van autisme kan bestrijden, kan het een zeer positieve bijdrage leveren aan iemands functioneren in het dagelijks leven. Zeker als je bijvoorbeeld teveel prikkels ervaart, geconfronteerd wordt met veel veranderingen, (extreem) angstig bent of je overbelast voelt. De medicijnen kunnen bijdragen aan meer rust en ondersteuning bij veranderingen.
Medicatie wordt over het algemeen voorgeschreven door je arts of psychiater. Afhankelijk van je persoonlijke situatie helpt het soms structureel een bepaald medicijn te slikken. Soms is incidenteel gebruik voldoende, bijvoorbeeld tijdens een stressvolle tijd of een paniekaanval.
Vergoeding zorgverzekering
De zorg die je (bij veel behandelingen is een verwijsbrief vereist) bij GGZ ontvangt krijg je volledig vergoed vanuit het basispakket van je zorgverzekering. De kosten vallen wel eerst onder je eigen risico. Medicatie, voorgeschreven door je huisarts, krijg je ook volledig vergoed mits er geen eigen bijdrage geldt voor het betreffende medicijn. Op medicijnkosten.nl kan je zien in hoeverre voor jouw medicijn een eigen bijdrage geldt. Het is ten slotte mogelijk een aanvullende verzekering af te sluiten om ook de eigen bijdrage voor je medicijnen vergoed te krijgen.
Lidmaatschap Nederlandse Vereniging voor Autisme
Vanuit je aanvullende zorgverzekering kan je bij bepaalde zorgverzekeraars een vergoeding krijgen voor het lidmaatschap bij je patiëntenvereniging. De Nederlandse Vereniging voor Autisme biedt onder meer heldere, actuele informatie, activiteiten en deelt ervaringsverhalen.
Hulp en ondersteuning via de gemeente
Sinds 2015 zijn Nederlandse gemeenten verantwoordelijk geworden voor het ondersteunen van (jong)volwassenen met autisme. Waaruit bestaat deze hulp? Het gaat onder meer om:
- Praktische hulpverlening en begeleiding: de gemeente kan je ondersteuning bieden op je hogeschool, werk of zelfs thuis. Via de gemeente is het bijvoorbeeld mogelijk een training in sociale vaardigheden te volgen en helpen de medewerkers je structuur en planning aan te brengen;
- De gemeente kan op jouw persoonlijke situatie toegespitste steun bieden bij het veilig wonen en participatie in de samenleving.
Afhankelijk van de gemeente waar je woont, kan je voor deze hulp terecht bij een sociaal wijkteam of WMO-loket. Op basis van je persoonlijke situatie, deze wordt eerst door de gemeente onderzocht, wordt een hulpvoorstel gedaan. Wil je meer informatie over de hulpverleningsmogelijkheden bij de gemeente? Neem contact op met jouw gemeente.
Aanvullende hulpverlening
Op zoek naar aanvullende hulpverlening om bijvoorbeeld relatieproblematiek of aanpassingsstoornissen aan te pakken? Of heb je behoefte aan remedial teaching of neurofeedback? Deze vormen van hulpverlening worden lang niet altijd (volledig) vergoed via je zorgverzekering of via de gemeente. In dat geval kan een aanvullende zorgverzekering uitkomst bieden. Let bij het vergelijken en afsluiten van zo’n verzekering op de dekking van aanvullende psychologische- of psychosociale hulpverlening.
FAQ Studenten met autisme
Hieronder vind je een overzicht van meest gestelde vragen over studenten met autisme.
Hoe herken je autisme?
Er zijn veel symptomen waaraan je autisme kunt herkennen. Veel voorkomende kenmerken zijn: moeite hebben met sociaal contact initiëren en onderhouden, moeite hebben met anderen begrijpen, niet flexibel zijn en moeite hebben met veranderingen, gevoelig zijn voor bepaalde prikkels, herhalingen in gedrag en overmatige interesse hebben in een bepaald onderwerp.
Hoe test je of je autisme hebt?
Het is (nog) niet mogelijk om autisme op een objectieve manier vast te stellen. Je kunt bijvoorbeeld geen bloedonderzoek of hersenscan doen om erachter te komen of iemand autisme heeft. Autisme wordt daarom op basis van gedragskenmerken vastgesteld.
Kan autisme verdwijnen?
Nee, autisme verdwijnt niet. Het is niet te genezen, maar je kunt wel bepaalde vaardigheden verbeteren. Een logopedist kan helpen bij de ontwikkeling van de spraak en een fysiotherapeut kan ondersteunen bij de motorische ontwikkeling. Daarnaast kan therapie helpen bij het omgaan met problemen, bijvoorbeeld op sociaal gebied, die je ervaart als gevolg van autisme.
Expertise
Wij zijn een onafhankelijke website gespecialiseerd in verzekeringen en toegespitst op studenten. Wij werken met een vast team van specialisten die nauw betrokken zijn bij het samenstellen van informatie voor deze website.
Bronnen
Deze pagina is tot stand gekomen door gebruik te maken van o.a. onderstaande bronnen:
- www.thuisarts.nl/autisme
- www.autisme.nl/over-autisme/wat-is-autisme/feiten-en-fabels/
- mentaalbeter.nl/autisme/symptomen/
Informatie gecontroleerd door expert
De informatie op deze pagina is gecontroleerd door Linda van Reenen. Zij is de specialist op het gebied van studenten verzekeringen en meer dan 5 jaar werkzaam voor Studentenverzekeringen.nl.
Medisch advies
De informatie op onze website heeft als doel om studenten / jongeren zo uitgebreid mogelijk in leesbare taal te informeren over verzekeringen. Wij zijn geen zorgverlener en mogen geen medisch advies geven. Heb je specifieke medische vragen? Leg deze dan voor aan een arts of een professionele zorgverlener.
Keurmerk
We zijn gecertificeerd door:
