Student met handicap of beperking

In Nederland bestaan er mogelijkheden tot financiële compensatie en subsidies voor jongeren met een handicap of beperking die willen studeren. In dit artikel worden de belangrijkste regelingen besproken. Voor meer algemene informatie over regelingen en voorzieningen rond studeren met een functiebeperking is er de landelijke website voor studenten onbelemmerdstuderen.nl.

Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (WAJONG)

Wanneer iemand door langdurige ziekte of een handicap geen uitzicht meer heeft op werk in de toekomst en mogelijkheden om werkzaam te zijn, dan is het mogelijk om vanaf je 18e levensjaar een WAJONG uitkering aan te vragen. Indien de verzekerde arbeidsongeschikt raakt tussen zijn of haar 18e en 30e levensjaar en een studie volgt, dan kan de WAJONG uitkering ook worden aangevraagd. Aanvullend vereiste is dat je voor je ziekte of handicap al minimaal 6 maanden studeerde. Voorwaarde voor het aanvragen van een Wajong uitkering is dat je volledig en duurzaam arbeidsongeschikt bent.

Studiefinanciering: prestatiebeurs bij handicap of beperking

Bij het toekennen van studiefinanciering is het belangrijk onderscheid te maken tussen MBO en HBO/WO studenten.

Studiefinanciering voor HBO/WO studenten

Vanaf 1 september 2015 geldt voor HBO/WO studenten het leenstelsel: de basisbeurs is afgeschaft. Indien gewenst, kunnen studenten extra bijlenen en deze binnen 35 jaar na afronding van de studie terugbetalen. Indien je ouders een lager inkomen hebben, kan je nog steeds in aanmerking komen voor de aanvullende studiebeurs. Dat is ook het geval indien je meerdere schoolgaande of studerende broers of zussen hebt. Of je recht hebt op een aanvullende studiebeurs kan je berekenen op de website van het DUO.

Je OV-reisproduct krijg je voor de duur van je opleiding + een jaar extra. Tot slot bestaat de mogelijkheid collegegeldkrediet aan te vragen bij het DUO, indien je naast de studiefinanciering extra wil lenen om je collegegeld te bekostigen.

Indien je een ziekte, handicap of functiebeperking hebt en tijdens je studie vertraging oploopt hierdoor (met uitzicht op een diploma), heb je recht op 1 jaar langer je reisproduct en een aanvullende beurs.

Studiefinanciering voor MBO studenten

Ben je tussen de 18 en 30 jaar oud? Je hebt als MBO-student dan recht op een basisbeurs. Hoeveel studiefinanciering je ontvangt is afhankelijk van je woonsituatie: thuis of uitwonend. Indien je ouders een laag inkomen hebben en weinig kunnen bijdragen aan je studie, kan je in aanmerking komen voor een aanvullende beurs.

Ben je niveau 1 of 2 MBO student? Je hebt dan recht op je OV-reisproduct gedurende de inschrijving bij je opleiding. Ben je niveau 3 of 4 MBO student? Dan heb je recht op een OV-reisproduct voor de officiële duur van je studie + drie jaar extra. Je hebt ook recht op een reisproduct als je een bol-opleiding volgt of nog geen 18 jaar bent en een MBO-studie volgt.

Bij studievertraging als gevolg van een chronische ziekte of handicap, heb je recht op een jaar extra basisbeurs. Daarnaast krijg je een jaar extra je OV-reisproduct en een aanvullende studiebeurs. Indien je een lening hebt, kan daar bovendien een deel van worden kwijtgescholden. Dat kan alleen als je binnen 10 jaar uitzicht op een diploma hebt.

Het kan dus voor komen dat iemand door de gevolgen van een handicap of beperking niet op tijd af kan studeren. De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) houdt in bepaalde gevallen rekening met een studieachterstand als gevolg hiervan. Hieronder staan verschillende mogelijkheden opgesomd.

Diplomatermijn verlengen

De mogelijkheid bestaat om een verlenging aan te vragen van de diplomatermijn als het niet lukt om binnen de diplomatermijn van 10 jaar af te studeren als gevolg van een handicap of chronische ziekte (zie art. 5.16 lid 1 en 2 Wet Studiefinanciering 2000 (WSF)). Gaat het om een tijdelijke belemmering? Dan krijg je verlenging voor de duur van de tijdelijke beperking. Is de beperking structureel? Dan kan je 5 jaar verlenging krijgen.

Geen diploma

Als iemand als gevolg van een beperking of handicap geen diploma heeft kunnen halen, ondanks een eventuele verlengde termijn, bestaat er de mogelijkheid om (onder voorwaarden) de prestatiebeurs om te zetten in een gift (zie art. 5.16 lid 3 WSF).

Nieuwe studiefinanciering

Er bestaat ook een mogelijkheid om opnieuw studiefinanciering aan vragen voor het starten van een nieuwe studie wanneer iemand chronisch ziek wordt of blijvend invalide raakt en hierdoor noodgedwongen moet stoppen met de studie. Op het moment dat je als student tijdens de studie een ziekte of handicap hebt gekregen of dit is verergerd, heb je onder bepaalde omstandigheden weer recht op studiefinanciering voor een andere, meer passende studie (zie art. 5.16 lid 4 WSF).

Studievertraging

De prestatiebeurs kan met twaalf maanden worden verlengd als iemand door zijn of haar functiebeperking studievertraging oploopt. Er gelden voorwaarden en die vind je terug in art. 5.6 lid 10 WSF.

Aanvragen regelingen

Een aanvraag voor bovenstaande regelingen wordt meestal ingediend via een decaan van de onderwijsinstelling. Deze decaan moet achter het verzoek staan en de “Verklaring onderwijsinstelling” op het formulier “Verzoek voorziening prestatiebeurs bij arbeidsongeschiktheid of bijzondere omstandigheden” invullen.

Wordt je aanvraag afgewezen? Tegen dit besluit kan je bezwaar maken bij het DUO zelf. Ben je het ook met de beslissing op bezwaar niet eens? Dan kan je als laatste strohalm beroep indienen bij de rechtbank.

Individuele studietoeslag via de Participatiewet

Het volgen van een studie en tegelijkertijd wat bijverdienen met een bijbaantje: het is voor een student met een functiebeperking doorgaans een lastige combinatie. Om deze reden bevat de Participatiewet een studieregeling waarbij de gemeente waar je woont een individuele toeslag kan toekennen op het moment je voldoet aan alle genoemde eisen in art. 36b Participatiewet. De studietoeslag er alleen is voor studenten met een medische beperking, en dus niet voor bijvoorbeeld studenten met psychische klachten of die mantelzorg verlenen. Voorwaarden om in aanmerking te komen voor de toeslag zijn:

  • Je bent 18 jaar of ouder;
  • Je hebt geen aanmerkelijk eigen vermogen;
  • Je krijgt studiefinanciering of ontvangt een bijdrage via de WTOS;
  • Er is bij je vastgesteld dat je niet in staat bent het minimumloon te verdienen, hoewel je wel kansen tot arbeidsparticipatie hebt.

Per gemeente is aanvullende regelgeving opgesteld voor de toekenning van de toeslag. Je kan het verzoek voor de studietoeslag indienen bij de gemeente waar je staat ingeschreven. Heb je al een Wajong-studieregeling? Dan kom je niet ook in aanmerking voor de individuele studietoeslag uit de Participatiewet.

Profileringsfonds of afstudeerfonds

In de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW) staat dat ieder bestuur van de betreffende onderwijsinstellingen voorzieningen moeten treffen om studenten met een functiebeperking die studievertraging hebben opgelopen financieel te ondersteunen (art. 7.51 WHW). Heb je recht op (of recht gehad op) studiefinanciering via DUO? Dan kan je in aanmerking komen voor het Profileringsfonds via je universiteit of hogeschool. Vanuit het Profileringsfonds kun je een vergoeding krijgen als je vanwege medische redenen studievertraging oploopt, bijvoorbeeld omdat je een beperking hebt.

Hoe kan je hier aanspraak op maken? Dit staat in het studentenstatuut van je onderwijsinstelling. Ook aanvullende voorwaarden om voor dit fonds in aanmerking te komen staan hierin vermeld. De hoogte van de vergoeding is altijd maximaal het bedrag wat je eerder aan studiefinanciering hebt ontvangen. De onderwijsinstelling bepaalt ook de duur van de bijdrage die je ontvangt van het fonds. Indien je onderwijsinstelling je aanvraag afwijst, kan je bezwaar indienen bij het bestuur zelf. Als je bezwaar wordt afgewezen kan je eventueel nog in beroep bij het College van Beroep voor het Hoger Onderwijs.

Overige wetten en regelgevingen

Wet gelijke behandeling op grond van handicap of beperking (WGBH/CZ)

Met de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (WGBH/CZ) zijn onderwijsinstellingen verplicht om aanpassingen te doen als antwoord op een redelijke vraag. Een student met een functiebeperking of ondersteuningsbehoefte heeft de mogelijkheid om voorzieningen aan te vragen die nodig zijn om te kunnen studeren.

De onderwijsinstelling heeft alleen de mogelijkheid dit verzoek af te wijzen als het aanleggen van deze voorziening een ‘onevenredige belasting’ zal zijn. Het begrip ‘onevenredige belasting’ is een belangenafweging. Het is van te voren niet te bepalen wanneer een aanpassing voor een gehandicapte of chronisch zieke student onevenredig is. Dit kan namelijk verschillen per student en zal aan de hand van de omstandigheden beoordeeld moeten worden door de onderwijsinstelling. Decanen van onderwijsinstellingen zijn in veel gevallen op de hoogte van de mogelijkheden voor studeren met een handicap of chronische ziekte.

Voorzieningen voor onderwijs

De ‘Voorzieningen voor onderwijs‘ regeling van het UWV maakt het voor studenten met een handicap of chronische ziekte mogelijk om voorzieningen, zoals vervoer en-/of andere hulpmiddelen, aan te vragen waardoor studeren mogelijk wordt.

Voorbeelden van hulpmiddelen die worden vergoed zijn:

  • Een brailleregel of leesregel (dit apparaat wordt als hulpmiddel gebruikt bij het typen op een computer);
  • Speciale bureaustoel;
  • Een tolk voor gebarentaal;
  • Vervoer, zoals een aangepaste auto, fiets of taxi.

Het is mogelijk om vergoeding voor deze hulpmiddelen aan te vragen bij het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV). Op de website van het UWV staat het formulier ‘Aanvraag voorzieningen scholing’, waarmee deze aanvraag ingediend kan worden. Kijk voor meer informatie op de pagina vergoedingen hulpmiddelen school

Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)

Deze vorm van ondersteuning voor mensen met een beperking of een handicap wordt geregeld vanuit de gemeente waar de persoon woonachtig is en richt zich op praktische hulp. Via deze weg kunnen onder andere woningaanpassingen aangevraagd worden zoals verlaagde drempels of bredere deurposten. Ook voor vervoersoplossingen kan je hier terecht. Hierbij kan je denken aan een fiets met aanpassingen, een pas voor de Regiotaxi en een gehandicaptenparkeerkaart. Ook hiervoor geldt een eigen bijdrage. Deze zorg wordt geregeld door de gemeente, je kunt dus bij het gemeenteloket terecht voor meer informatie of voor het aanvragen van deze ondersteuning.

Studeren in het buitenland

Voor studenten met een handicap of een chronische ziekte is het in veel gevallen ook mogelijk om te studeren in het buitenland. De internationale afdeling van de desbetreffende onderwijsinstelling biedt informatie over deze mogelijkheden.

Naast de onderwijsinstellingen zijn er ook andere organisaties die meer informatie geven over studeren in het buitenland. Enkele van deze organisaties zijn:

  • Higher Education Accessibility Guide (HEAG). Deze organisatie heeft een database met een overzicht van de toegankelijkheid van onderwijsinstellingen in diverse landen.
  • Nuffic. Deze organisatie biedt een overzicht van beurzen en fondsen voor een studie in het buitenland.

Waar ben je naar op zoek...

Over ons

Studentenverzekeringen.nl neemt deel aan de collectieve vergunning in bemiddeling van Awin BV AFM Nummer: 12042897