Student met dwangklachten

Indien je last hebt van dwangklachten, kan dat je functioneren in het dagelijks leven en je studievoortgang behoorlijk in de weg zitten. Een obsessieve-compulsieve stoornis (OCS) leidt tot onbedwingbare, steeds wederkerende gedachten die je eigenlijk helemaal niet wilt hebben. Deze gedachten leiden vaak tot dwanghandelingen, die onvermijdbaar moeten worden uitgevoerd en wel volgens een vast stramien. De dwanghandeling moet worden uitgevoerd, omdat anders de angst bestaat dat er iets ernstigs zou kunnen gebeuren.

Wat is een OCS precies en hoe manifesteert het zich? En kan een OCS worden behandeld? Zo ja, in hoeverre komt de behandeling via je zorgverzekering voor vergoeding in aanmerking?

Wat is OCS?

De obsessief-compulsieve stoornis valt in de categorie dwangstoornissen. Zoals eerder aangestipt, is een obsessieve-compulsieve stoornis een steeds terugkerend, ongewild gedachtepatroon. Bij deze gedachten horen dwanghandelingen, compulsies, die steeds opnieuw moeten worden uitgevoerd om bepaalde mogelijke ernstige gevolgen te voorkomen. Zo kan iemand met OCS bang zijn dat, indien hij of zij de dwanghandeling niet uitvoert, een dierbare overlijdt. Hoewel de dwanghandelingen tijdelijk het angstgevoel of somberheid lijken te verminderen, belemmert het in feite je optimaal functioneren op werk of tijdens je studie doordat deze handelingen veel tijd in beslag kunnen nemen.

Iemand die dwangklachten heeft, is zich hier vaak wel van bewust. Toch blijft diegene de handelingen uitvoeren omdat het angst- en paniekgevoelens vermindert. Hoe een OCS ontstaat is niet helemaal duidelijk, wel is duidelijk dat erfelijkheid een rol kan spelen. Er bestaat een theorie die aangeeft dat het aantal neurotransmitters, signaalstoffen die zenuwimpulsen overdragen op je onder meer je spieren, invloed hebben op de mate van gevoeligheid die iemand heeft op angst- of paniekgevoelens. Ook de (aangeleerde) wijze waarop mensen omgaan met angst is bepalend, de opvoeding en ervaringen in het verleden zijn daarbij tekenend.

Hoe herken je symptomen van OCS?

Een OCS kan zich onder meer op de volgende wijzen manifesteren:

  • Voortdurend handen wassen
  • Specifieke treden overslaan bij het traplopen
  • Een handeling een vast aantal keer herhalen, bijvoorbeeld drie keer uit het keukenraam kijken voordat je de keuken verlaat
  • Zaken heel netjes en precies naast elkaar leggen op tafel
  • Continue rijtjes tellen in je hoofd
  • Steeds iets controleren, bijvoorbeeld of de autodeur op slot zit

Deze dwanghandelingen worden gedaan ter voorkoming of afwending van:

  • Het eventueel besmet raken met een ernstige ziekte
  • Het onverwachts overlijden van een dierbare
  • Gods afkeuring of boosheid
  • Een fout met eventuele ernstige gevolgen

Kan OCS worden behandeld?

De klachten van een OCS zijn goed te behandelen. Indien je last hebt van een obsessieve-compulsieve dwangstoornis is de psycholoog of psychiater het eerste aanspreekpunt. Niet alleen met professionele hulp, maar ook zelf kan je de klachten aanpakken. Het kan helpen om een eigen dagboek bij te houden en daarin op te schrijven welke gedachten door je hoofd schieten, de daarbij opkomende angstgevoelens en je reactie hierop. Op deze manier kan je met een andere bril op terugkijken naar deze situaties. Zijn de gedachten wel reëel en is er echt reden voor paniek? In het vervolg kan je tegenover deze nare, angst oproepende gedachten een positief, geruststellende gedachtebeeld zetten. Ten slotte kunnen mensen die dicht bij je staan en die je vertrouwt je helpen en steunen bij het aanpakken van de dwangklachten.

Het dagboekje is bovendien een hulpmiddel bij het bespreken van je dwanggedachten en –handelingen bij een professional. Bij een psycholoog, psychotherapeut of psychiater kan je terecht voor cognitieve gedragstherapie. Via gesprekken en oefeningen wordt je dan aangeleerd de gedachten en reacties op angstgevoelens te veranderen. Blijf je na deze therapie nog steeds klachten houden? Dan kunnen mogelijk medicijnen in de vorm van antidepressiva uitkomst bieden. Het eindresultaat dat je nog maar weinig tot geen last hebt van dwanghandelingen is goed haalbaar.

Vormen van dwangstoornis

Zoals eerder genoemd is OCS een dwangstoornis. Naast OCS bestaat er nog een aantal minder bekende dwangstoornissen. Dit zijn de andere dwangstoornissen:

Verzamelstoornis

De verzamelstoornis wordt ook wel hoarding genoemd. Wanneer je deze stoornis hebt vind je het moeilijk om bezittingen weg te gooien. De moeite om spullen weg te gooien zorgt ervoor dat je een enorme hoeveelheid aan spullen verzamelt. Dit veroorzaakt problemen, stress en gevaar voor anderen. Hoarding verschilt dus van het normale verzamelen, waarbij iemand juist plezier ervaart.

Trichotillomanie

Trichotillomanie is een aandoening waarbij je de drang hebt om je eigen haar uit te trekken. Dit kan het hoofdhaar zijn, maar ook de wimpers, wenkbrauwen of haren op andere plekken van het lichaam. Vaak is het gevolg hiervan dat er kale plekken ontstaan. Wanneer iemand met deze stoornis probeert niet toe te geven aan deze drang leidt dit tot spanningen. Daarnaast ervaart hij/zij een gevoel van opluchting bij het uittrekken van haren.

Excoriatiestoornis

Een andere benaming voor de excoriatiestoornis is huidpulkstoornis. Dit is dan ook het voornaamste kenmerk van de stoornis, iemand pulkt dwangmatig aan de huid. Dit heeft vaak beschadiging van de huid als gevolg. Het krabben, pulken of trekken aan puistjes, korstjes en bultjes kan leiden tot infecties en littekens. Pogingen om deze drang tegen te gaan leidt tot stress.

Morfodysfore stoornis

Bij een morfodysfore stoornis heeft iemand last van dwanggedachten met betrekking tot het uiterlijk. Wanneer je lijdt aan deze stoornis ben je ervan overtuigd dat je een afwijking hebt aan je uiterlijk. Vaak is dit gericht op het gezicht, de huid of het haar. Het uit zich vaak in dat je veel tijd bezig bent met het maken van foto’s van jezelf of juist alles vermijdt wat kan reflecteren, het vergelijken van foto’s en het verbergen van deze ‘afwijkingen’ bijvoorbeeld met make-up.

Vergoeding via je zorgverzekering

In principe kan je voor basale geestelijke gezondheidszorg terecht bij je huisarts. Deze zal je met dwangklachten doorverwijzen naar een psycholoog of psychiater. In geval van cognitieve gedragstherapie of een andere vorm van therapie ter behandeling van je dwangklachten kan je ook bij een psychotherapeut terecht. Psychotherapie wordt vergoed vanuit de aanvullende zorgverzekering.

De noodzakelijke basis- en gespecialiseerde GGZ zorg komt vanuit je basiszorgverzekering voor vergoeding in aanmerking. Hiervoor gelden wel bepaalde voorwaarden. Er dient wel een duidelijke diagnose te zijn gesteld van je stoornis, gevolgd door een verwijsbrief van je behandelend arts. Deze verwijsbrief blijft uiterlijk 1 jaar geldig en specificeert de nodige zorg. Let er overigens wel op dat de kosten, indien er nog eigen risico resteert, vallen onder het verplicht of vrijwillig een eigen risico.

FAQ Studenten met dwangstoornis

Hieronder vind je een overzicht van meest gestelde vragen over studenten met een dwangstoornis.

Is een dwangstoornis te genezen?
Een dwangstoornis geneest niet vanzelf. Het is wel mogelijk om een dwangstoornis te behandelen. Hierbij kunnen therapieën als cognitieve gedragstherapie of exposure en responspreventie worden ingezet, of er kan gebruik gemaakt worden van medicatie. Het doel van een behandeling is om te leren omgaan met dwanghandelingen en gedachten.
Hoe help je iemand met dwang?
Het kan soms lastig zijn om iemand met een dwangstoornis te helpen. Het kan helpen om zelf meer te weten te komen over dwang, door hier informatie over op te zoeken. Daarnaast kun je de persoon in kwestie vragen waar je hem of haar bij kunt helpen. Meegaan in de dwang helpt vaak juist niet. Tot slot is het belangrijk om professionele hulp in te schakelen.
Hoe weet je of je een dwangstoornis hebt?
De volgende klachten kunnen wijzen op een dwangstoornis: gedachten hebben die je niet wilt hebben, handelingen (bijvoorbeeld handen wassen of tellen) moeten uitvoeren die je niet wilt doen en als gevolg hiervan een verstoorde routine hebben of stress ervaren wanneer je niet toegeeft aan de handelingen.

Expertise

Wij zijn een onafhankelijke website gespecialiseerd in verzekeringen en toegespitst op studenten. Wij werken met een vast team van specialisten die nauw betrokken zijn bij het samenstellen van informatie voor deze website.

Bronnen

Deze pagina is tot stand gekomen door gebruik te maken van o.a. onderstaande bronnen:

  • https://www.thuisarts.nl/dwangstoornis
  • https://www.hersenstichting.nl/hersenaandoeningen/dwangstoornis/
  • https://www.psyq.nl/angststoornis/dwangstoornis

Informatie gecontroleerd door expert

linda van ReenenDe informatie op deze pagina is gecontroleerd door Linda van Reenen. Zij is de specialist op het gebied van studenten verzekeringen en meer dan 5 jaar werkzaam voor Studentenverzekeringen.nl.

Medisch advies

De informatie op onze website heeft als doel om studenten / jongeren zo uitgebreid mogelijk in leesbare taal te informeren over verzekeringen. Wij zijn geen zorgverlener en mogen geen medisch advies geven. Heb je specifieke medische vragen? Leg deze dan voor aan een arts of een professionele zorgverlener.

Keurmerk

We zijn gecertificeerd door:

Logo Erkend Vergelijker